Nowe Kramsko i okolice
  Znani kramszczanie
 


Ojciec Łucjan Królikowski w kościele w Nowym Kramsku, 13 kwietnia 2008 r. Fot. W. Zięba

o. Łucjan Królikowski -  O. Łucjan Królikowski urodził się w 1919 roku w Nowym Kramsku. W 1934 roku rozpoczął naukę w Małym Seminarium Misyjnym w Niepokalanowie, tam cztery lata później wstąpił do zakonu franciszkanów. Studia filozoficzne rozpoczął we Lwowie. Latem 1940 roku został aresztowany przez NKWD i wywieziony do Archangielska na Syberii, gdzie pracował przy wyrębie tajgi.
Po tzw. "amnestii" dla zesłanych Polaków ukończył Szkołę Podchorążych Artylerii w Kirgistanie i z Wojskiem Polskim dotarł do Persji i Iraku. Następnie w Libanie odbył studia teologiczne i w Bejrucie w 1946 roku otrzymał święcenia kapłańskie. Wrócił do Armii gen. Andersa, pełnił obowiązki kapelana wojskowego w Egipcie. Po demobilizacji Armii pracował wśród byłych zesłańców syberyjskich w polskim obozie w Tengeru, w Tanzanii.
 W 1949 roku, kiedy Brytyjczycy likwidowali obozy w Tanzanii, zabrał 150 dzieci z sierocińca i udał się z nimi do Włoch. Wskutek splotu nieprzewidzianych wydarzeń uchodźcy znaleźli się w Niemczech, skąd odpłynęli do Kanady. Tam sieroty rozmieszczono w szkołach prowincji Quebec. Franciszkanin zajmował się ich wychowaniem, aż do osiągnięcia pełnoletności. Losy swoich podopiecznych opisał w książce pt. "Stolen Childhood. A Saga of Polish War Children" (Skradzione dzieciństwo)która doczekała się pięciu wydań, w tym trzech po polsku. Zakonnik pracował wśród Polonii w Kanadzie do 1966 roku. W latach 1966-1998 pełnił obowiązki głównego sekretarza w polonijnym programie radiowym "Godzina Różańcowa Ojca Justyna" w Athol Springs, w USA. Do dzisiejszego dnia pracuje jako duszpasterz w klasztorze w Chicopee, w USA. Dwukrotnie w ciągu każdego roku wychowankowie spotykają się z o. Królikowskim na tzw. "Zjazdach Afrykańczyków" w Montrealu i Toronto. 7 maja 2006 roku franciszkanin przeżywał 60. rocznicę przyjęcia święceń kapłańskich, w uroczystościach uczestniczyło ponad trzydzieścioro dzieci-sierot, jego dawnych podopiecznych. To wówczas burmistrz miasta ogłosił 7 maja 2006 roku "Dniem Ojca Łucjana Królikowskiego w Chicopee". Zakonnik został nazwany niezwykłym człowiekiem i kapłanem, w którego życiorysie zapisane są wspaniałe karty więźnia wojennego, zesłańca, żołnierza, kapelana wojskowego, uchodźcy, opiekuna sierot wojennych, nauczyciela, pisarza, lingwisty, spikera radiowego i dyplomaty.




Franciszkanin o. Łucjan Królikowski otrzymał Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski. Odznaczenie wręczył prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Lech Kaczyński w Warszawie, w dniu Narodowego Święta Niepodległości.





Zbigniew Jujka
urodził się 23 lipca 1935 r. w  Starym Targu. Gdy państwo Stanisława i Franciszek Jujkowie powitali na świecie swoje ,trzecie dziecko, syna Zbigniewa, nad szanowaną rodziną i nad Polską zbierały się już chmury nadchodzącej wojennej zawieruchy. Był rok 1935. Najpierw więc hitlerowskie władze oświatowe odmówiły ojcu rodziny prawa nauczania na terenie polskiego Powiśla. Następnie Jujkowie musieli wyemigrować do Meklemburgii, gdzie na krótko pojawiła się dla głowy rodu praca w Towarzystwie Szkół Polskich.
Po Zjeździe Polaków w Niemczech, który w 1938 r. współorganizował w Berlinie Franciszek Jujka, w obawie przed represjami wobec rodziny ukrywał się i pracował w konspiracji przy tworzeniu polskiego ruchu oporu na ziemi poznańskiej. śmierć zabrała go w 1944 roku, w obozie Gross Rosen. Wychowaniem Zbyszka, jego dwóch sióstr i  brata zajęła się matka, która podjęła pracę wychowawcy w domu dziecka w Nowym Kramsku, w województwie zielonogórskim, gdzie zamieszkali wspólnie. Ten dom na kilka lat stał się dla Jujków domem rodzinnym. Tu zaczęła się także przyjaźń młodego Zbyszka Jujki z młodym Zdzisiem Kuską, który następnie stał się pierwowzorem ulubionego inteligenckiego bohatera rysunkowych satyr Zbigniewa Jujki. A jako że przyjaźnili się już ojcowie obu panów, obydwaj - przedwojenni nauczyciele, zażyłość rodzin Jujków i Kusków przetrwała dwa pokolenia.Dorastając w trudnych czasach Zbigniew Jujka obracał się wśród różnych ludzi, poznawał osobliwe charaktery i najrozmaitsze sytuacje. Nauczył się, na przekór złemu losowi, z humorem obserwować świat. Obdarzony talentem rysownika, rozwijał go m.in. podczas studiów na architekturze wnętrz w Gdańsku, zdobywając tu solidne podstawy sztuki. Wyniosły go one, w połączeniu z wielkim talentem i nieprawdopodobną pracowitością, na szczyty w uprawianej dziedzinie - rysunku.

 

 

 


 

 

Joachim Benyskiewicz -  urodził się 7 marca 1936 r. w Nowym Kramsku, na terenie ówczesnej pruskiej prowincji Grenzmark Posen Westpreussen. Ten fakt w decydującym stopniu zdeterminował główne kierunki Jego późniejszych poszukiwań naukowych, które wychodząc od zainteresowania historią stron rodzinnych, w tym szczególnie Ziem Babimojskiej, oscylowały w kierunku dziejów pogranicza polsko-niemieckiego i stosunków Polaków z Niemcami w coraz bardziej poszerzanym kontekście. 
Po ukończeniu w 1962 r. studiów historycznych na Uniwersytecie Poznańskim związał się z zielonogórskim środowiskiem naukowym, uczestnicząc w jego rozwoju do dnia dzisiejszego. Pracując w Wyższej Szkole Pedagogicznej był m.in. dziekanem Wydziału Humanistycznego. Do dzisiaj kieruje Zakładem Historii XIX i XX w. Po utworzeniu Uniwersytetu był z wyboru społeczności akademickiej członkiem Senatu uczelni. Wykłada historię Polski i powszechną XIX i XX wieku. Do Jego najważniejszych prac należą: Położenie Polaków w Marchii Granicznej w latach 1919-1943, Zielona Góra 1968, Posłowie polscy w Berlinie w 1866-1890, Zielona Góra 1976, Naród bez państwa. O czynnikach integracji i dezintegracji narodu polskiego pod zaborami, Zielona Góra 1987, Społeczeństwo - władza - państwo 1918-1939, Zielona Góra I wyd. 1991, II wyd. 2003, Babimojszczyzna w latach 1919-1945, Zielona Góra 1994. Jest autorem, współautorem lub redaktorem wielu studiów i monografii regionalnych, m.in. zarysów dziejów Gorzowa Wielkopolskiego, Głogowa, Nowej Soli i Zielonej Góry.

 
 


Jan Cichy - urodził się 21 października 1878 roku w Starym Kramsku. Po paru latach po ukończeniu szkoły, Cichy zaczął za przykładem innych wyjeżdżać na sezonowe prace do cegielni w Pewesin w Brandenburgii. Po odbyciu służby wojskowej w latach 1898-90 i powrocie do Nowego Kramska założył rodzinę, żeniąc się z Weroniką Sikucińską.  W lutym 1904 r. Jan Cichy uczestniczy w organizowaniu w Nowym Kramsku Towarzystwa Robotników, którego najpierw był bibliotekarzem, a później prezesem aż do 1939 roku. Wybuch pierwszej wojny światowej odrywa Cichego od gospodarstwa, jako żołnierz niemiecki przebywa najpierw na froncie pod Warszawą, a potem zostaje skierowany na zachód do Belgii i Francji, gdzie odbywa służbę w garnizonach. Po powrocie Jan Cichy działa w Związku Polaków w Niemczech i pomaga w powstaniu polskiej szkoły w Nowym Kramsku. Po napaści Niemiec hitlerowskich na Polskę, Cichy jako pierwszy ze wsi zostaje 9 września 1939 r. osadzony w więzieniu, a potem w obozie koncentracyjnym w Oranienburgu-Sachsenhausen. W dwa dni później spotyka to samo wszystkich innych działaczy polskich pogranicza. W kwietniu 1940 r. kilku więźniów: Szczepana Sikucińskiego, Kazimierza Wachowskiego, Stefana Tomiaka, Ignacego Olończyka, Wojciecha Kazimierczaka, a wśród nich i Cichego zwolniono do domu. Dwóch synów Jana Cichego ginie w krótkim czasie na froncie, Leon - 9 czerwca 1940 r. w czasie inwazji na Francję, a 25 października 1941 r. - Jan, pod Moskwą.  29 stycznia 1945 r. Nowe Kramsko po 152 latach odzyskuje wolność.  Jan Cichy obejmuje najpierw władzę sołtysa w Nowym Kramsku, a po dwóch tygodniach stanowisko wójta gminy Babimost. W roku 1957 otrzymuje od Rady Państwa wysokie odznaczenie - krzyż komandorski Orderu "Polonia Restituta". Zmarł 18 grudnia 1957 r.

   Krzyż komandorski Orderu "Polonia Restituta"





Maria Zientara-Malewska
(ur. 4 września 1894 w Brąswałdzie, zm. 2 października 1984 w Olsztynie - poetka, nauczycielka i działaczka warmińska. W 1926 ukończyła Seminarium Nauczycielskie w Krakowie. W latach 1921 -1923 pracowała w Gazecie Olsztyńskiej. W tym czasie organizowała też koła Kobiet Polek i Związku Towarzystw Młodzieży w Prusach Wschodnich. Krótko prowadziła polskie przedszkole w Gietrzwałdzie, a 10 kwietnia 1929 rozpoczęła nauczanie w polskiej szkole w Chaberkowie, następnie kierowała Wydziałem Przedszkoli i Opieki Religijnej Związku Polskich Towarzystw Szkolnych w Niemczech. 11 września 1939 aresztowana przez hitlerowców, przebywała w obozie koncentracyjnym Ravensbrück. Zwolniona 18 kwietnia 1940. W 1945 podjęła pracę w Wydziale Oświaty Pełnomocnika Rządu na Okręg Mazurski. Była członkiem Okręgowego Polskiego Komitetu Narodowościowego oraz Instytutu Mazurskiego. W połowie 1952 została przyjęta w poczet Związku Literatów Polskich.
Maria Zientara - Malewska w "Płonących krzakach nad Obrą" napisała: "...od kiwetnia 1935 do 11 września 1939 r. - przebywałam na ziemi babimojskiej, pracując jako nauczycielka szkoły polskiej w Nowym Kramsku. Poznałam teren i ludzi oraz bogactwo kultury ludowej. Na każdym kroku napotykałam ślady dawnej świetności tego małego, a jakże ważnego kraiku [...]
 
  statystyka  

 

 

 

 
Ta strona internetowa została utworzona bezpłatnie pod adresem Stronygratis.pl. Czy chcesz też mieć własną stronę internetową?
Darmowa rejestracja